ME 341 ΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΦΡΑΣΕΙΣ, ΓΥΡΝΑΜΕ ΣΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΚΑΛΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑ.

Ηλιοβασίλεμα από τη Τσιχλίμπαμπα στο Ναυαρίνο

Στο οδοιπορικό αυτό συναντήσαμε ανθρώπους, που μίλαγαν τη δική τους διάλεκτο, άλλη στη Μάνη, άλλη στα χωριά της Καλαμάτας, άλλη στη Μεσσήνη, στην Οιχαλία, Τριφυλία, Πυλία κλπ

Ο στόχος μας ήταν να καταγράψουμε προφορές, λέξεις, Ιδιωματισμούς και να ανακαλύψουμε νοοτροπίες, συνήθειες, ήθη κι’ έθιμα και οτιδήποτε άλλο θα μας βοηθούσε να συμπληρώσουμε το παζλ της Μεσσηνιακής κουλτούρας, της παράδοσης και της λαογραφίας

Αυτό που έχει σημασία είναι ότι μέχρι αυτή τη στιγμή οι τοπικές λέξεις και φράσεις που έχουμε καταγράψει φτάνουν, ούτε λίγο ούτε πολύ, τις 341 λέξεις.

Στις προηγούμενες 6 αναρτήσεις που κάναμε, γυρίσαμε όλη τη Μεσσηνία Δήμο – Δήμο. Ξεκινήσαμε με το Δήμο Καλαμάτας, μετά φεύγοντας από τη Μεσσηνιακή πρωτεύουσα, κάναμε μια βόλτα  στη μοναδική Μάνη, και στη συνέχεια πήγαμε στο νέο και «αχανή» Δήμο της Μεσσήνης.

Ο γειτονικός της Δήμος Οιχαλίας ήταν ο επόμενος σταθμός μας και ακολούθησε η όμορφη Τριφυλία, για να κλείσουμε με τον εξαιρετικής ομορφιάς Δήμο Πύλου Νέστορος.

Σ’ αυτό το οδοιπορικό των 6 Δήμων της Μεσσηνίας συναντήσαμε 493 χωριά, που το καθένα είχε να πει κάτι για τη δική του ιστορία. Όλα «κουβάλαγαν» ένα κομμάτι ιστορίας, ένα κομμάτι λαογραφίας, ένα κομμάτι φυσικής ομορφιάς, και ένα κομμάτι της πλούσιας παράδοσης της Μεσσηνίας, αφού από μόνη της είναι πηγή φυσικής ομορφιάς, δυστυχώς αναξιοποίητης.

Στο οδοιπορικό αυτό συναντήσαμε ανθρώπους, που μίλαγαν τη δική τους διάλεκτο, άλλη στη Μάνη, άλλη στα χωριά της Καλαμάτας, άλλη στη Μεσσήνη, στην Οιχαλία, Τριφυλία, Πυλία κλπ

Ο στόχος μας ήταν να καταγράψουμε προφορές, λέξεις, Ιδιωματισμούς και να ανακαλύψουμε νοοτροπίες, συνήθειες, ήθη κι’ έθιμα και οτιδήποτε άλλο θα μας βοηθούσε να συμπληρώσουμε το παζλ της Μεσσηνιακής κουλτούρας, της παράδοσης και της λαογραφίας. Δεν περιοριστήκαμε όμως μόνο σ’ αυτά, προχωρήσαμε και παρακάτω. Το δημοσιογραφικό μας κασετοφωνάκι κατέγραψε μερικές γιαγιάδες που για χατίρι μας θυμήθηκαν  παλιά παραδοσιακά τραγούδια. Μερικές που ήσαν καλλίφωνες τραγουδούσαν με καμάρι περίσσιο, μερικές άλλες ζορίστηκαν μεν, αλλά τελικά τραγούδησαν επίσης παλιά, και σε μας τουλάχιστον, άγνωστα τραγούδια.

Η Καρδαμύλη από ψηλά

Αυτό που έχει σημασία είναι ότι μέχρι αυτή τη στιγμή οι τοπικές λέξεις και φράσεις που έχουμε καταγράψει φτάνουν, ούτε λίγο ούτε πολύ, τις 341 λέξεις !

                                                              

Όσο όμως και να γυρίσουμε όλη τη Μεσσηνία ο κάθε Μεσσήνιος όπου και να βρίσκεται, έχει                ακούσει τους γονείς του, τους παππούδες του, τις γιαγιάδες του να λένε λέξεις και φράσεις που εγώ αφού δεν συνάντησα τόσο μεγάλες γιαγιάδες και παππούδες,  δεν κατάφερα να μαζέψω όλο το λεξιλόγιο που απ’ ότι μου είπαν θα πρέπει οι λέξεις και οι φράσεις να είναι πολλαπλάσιες του αριθμού που μέχρι τώρα έχω βρει.

Γι’ αυτό το λόγο παρακαλώ όλους τους Μεσσήνιους είτε βρίσκονται στη Μεσσηνία, είτε στην υπόλοιπη Ελλάδα, είτε στην Ευρώπη, είτε στην Αμερική, Καναδά, στην υπόλοιπη Αμερική, στην Αφρική και όπου αλλού και αν βρίσκονται, ας θυμηθούν κάποιες λέξεις και ας μας τις στείλουν στο   E-mail: agsaouti@gmail.com, ή αν θέλουν ας μας πάρουν στο κινητό  6938 332788.

Θα πρέπει να τους θυμίσω ότι η έρευνα που κάνω για την παράδοση και λαογραφία, δεν είναι μόνο δική μου θα πρέπει να είναι όλων μας.

Ήλθε όμως η ώρα να δούμε  όλοι μαζί τις «341 λέξεις μας»  κατ’ αλφαβητική σειρά, που μέχρι τώρα έχουμε συλλέξει.

A
  1.  Αβανιά = καταστροφή-ζημιά,

  2.  Αγκωνή =άκρη καρβελιού φρατζόλας

  3.  Ακρίθια = παρανυχίδες, άγρια σημεία του δέρματος

  4.  Αγγειό=σκεύος, 
  5.  Aγροικάω = ακούω ή ξαγρυπνώ
  6.  Aδειάζω = ευκαιρώ
  7.  Aκουμπέτι = παρά ταύτα
  8.  Aκώ = ακούω
  9.  Aλάργα= μακριά

10.  Αλλαξιά= σύνολο ένδυσης,

11.  Ανακλανιέμαι = τεντόνωμαι
12. Αναρίγησα = ανατρίχιασα

13. Αμπολάω = αφήνω, ελεύθερα, ασύδοτα

14. Ανάκαρο = δύναμη, τσαγανό.
15. Ανασκελώθηκε = έπεσε ανάσκελα

Μαρίνα Αγ. Ανδρέα Λογγά

16. Ανεβάσταγη = ανυπόμονη, αυτή που δεν
      κρατιέται.

17. Ανήλιαγο = Αυτό που δεν το βλέπει ο ήλιος.

18. Αξύριγος = αξύριστος

19. Απίδι= αχλάδι,
20. Απόκανα = παρακουράστηκα,
21. Αποσταίνω = κουράζομαι
22. Αποσπερού = απόψε το βράδυ

23. Αραχνος = κακομοίρης,
24. Αρούκατος= άτσαλος

25. Ασκί = τουλούμι.
26. Απαυτώνω = κάνω έρωτα με μια γυναίκα
27. Απόπατος = τουαλέτα
28. Αραούζης = ασουλούπωτος
29. Απαντοχή = υπομονή

30. Αυτούνο αυτού = αυτό εκεί
31. Αποκορωμένος = καταραμένος
32. Αποκρεύω=σταματώ να τρώω κρέας
33. Απάγκιο = μέρος χωρίς αέρα
34. Ανάρτυγο=φαγητό χωρίς λάδι

35. Απόκανα = παρακουράστηκα,
36. Αποσταίνω = κουράζομαι
37. Απόρριξε =απέβαλλε 
38. Ανεβάσταγος=ανυπόμονος
39. Αράδα = σειρά.

40. Αρτήθηκα = έφαγα

41. Αφόρμησα = μολύνθηκα

42. Αχάραγο = αφώτιστο

43. Αχαμνό=αδύνατο
44. Αψίω = τρώω χωρίς ψωμί 

Β.
45. Βαλμάς = ο εργάτης που χτύπαγε τα άλογα στο λιοτρίβι

Τουριστικά ιστιοφόρα, ανοιχτά της Κορώνης

46. Βαρελίτσα=μικρό βαρελοειδές ξύλινο δοχείο

47. Βατεύω = κάνω sex με παρθένα
48. Βαγένι = βαρέλι
49. Βανιώνω = παχαίνω
50. Βερεσιγέ = χωρίς πληρωμή
51. Βουή σας μαύρη = προσέξτε θα σας βρει μεγάλο κακό

52. Βρακοζώνι = ανδρικό εσώρουχ0 με πόδια
53. Βίκα = στάμνα
54. Βατουριώνω, βατώνα= σύμπλεγμα από βάτα
55. Βιζιδάδι = έμπλαστρο
56. Βαβίζω = γαυγίζω ή φωνάζω
57. Βολύμι = μολύβι.

58. Βούτα = κάδος

59. Βουτσί ή Βαένι = το βερέλι που έβαζαν το μούστο.

Γ΄
60. Γράνα = χαντάκι
61. Γουρνοπούλα, = γουρουνόπουλα
62. Γερούτσος = γεροντοπαλλήκαρο.

63. Γιούρντες = είδος γυναικείου παλτώ χωρίς μανίκια

64. Γκαβαλίνα = η κοπριά των ζώων. Από εκεί πηγάζουν και οι χαρακτηρισμοί Γκάβαλος που
      σημαίνει ότι κάποιος είναι σκατάς, βλάκας, όπως και το γκάβαλο που είναι η ακαθαρσία
      της μύτης.

Το ιστορικό Βυζαντινό Εκκλησάκι των Αγ. Αποστόλων

65. Γκριτζάλα = ειδικό ξύλο με δόντια.
66. Γλυφοσαγανάς = αυτός που γλείφει το πιάτο.

67. Γνέματα = νήματα

68. Γούπατο = η περιοχή που είναι χαμηλή (γούβα)

69. Γούτος = αρσενικό περιστέρι, αυτός που ςίναι διπλοσάγωνοε όταν είναι μουτρωμένος

Δ΄
70. Δώθενε = από εδώ
71. Δικόνες μου = ο δικός μου

72 Δικριάνι = εργαλείο

73. Δριστέλια = η νεροτριβή.

74. Δυχατέρα = θυγατέρα

Ε΄
75 Ευτού = εκεί
76. Εντο = νάτο

77. Εντοσα = ξεπιάστηκα
78. Εφτούνο = αυτό

79. Έχουτε = έχετε

Κ΄
80. Κακαβολίθι = τρεις πέτρες που τοποθετούσαν το καζάνι όταν πήγαιναν στη νεροτριβή.

81. Καλύβω = καλύπτω.

82. Καμώνομαι = σωπαίνω

83. Καριόλα = ξύλινο κρεβάτι

84. Καρκατζέλες = κοπριά κατσίκας.

Ηλιοβασίλεμα στο λιμάνι της Καλαμάτας

85. Καρίτζαφλας = Ο λάρυγκας της κότας, κόκορα κλπ
86. Κατσούλα = γάτα
87. Καταπίτης ή καταπιώνα= οισοφάγος

88. Κατακεφαλιά =καρπαζιά

89. Καψερός = ο καημένος.

90. Κείθενε = από ‘κει,

91. Κειώνω = τελειώνω, συμπληρώνω.

92. Κλαίει τα μυρενά = κλαίει και οδύρεται,
      κλαίει από την πολύ στενοχώρια.

93. Κλιτσινάρα = Το πίσω μέρος του γόνατου, η κλείδωση.
94. Κιούπι = πήλινο,λαγήνι
95. Κουτσούνα= κούκλα, το παιχνίδι
96. Κούκλα = καλαμπόκι
97. Κολιάνιτσα = ευκοίλια

98. Κουλουμπαράς = Κουμπαράς που μαζεύουμε χρήματα.
99. Κουτρούλι= σωρός χώματος,αυλάκι ντομάτας

100 Κουμούτσι = χοντρό κομμάτι ψωμιού
101 Κουβενταρία = λογοδιάρρια.
102. Κουνενές = μωρό
103. Κόρυζα = αρρώστια πτηνών.
104 Κρησάρα = λεπτό κόσκινο.

105 Κονταυγές = χαράματα
106 Κενώνω = σερβίρω- αδειάζω.
107. Κιβούρι = μνήμα

108. Κολετσίνες, Μποτσίκια = Η Κρεμμύδα που κρεμάμε την πρωτοχρονιά

109. Κοτάω = τολμώ (Δεν κοτάω να μιλήσω = δεν τολμώ να μιλήσω)

110. Κόφα = μεγάλο καλάθι.
111. Κοφίνι =καλάθι.

112. Κόφτρα = μακρύ πριόνι με δύο λαβές που το χειρίζονται δύο άτομα.
113. Κότσαλα = κοτσάνια

114. Κουκουνιάζω = Όταν τα βόδια έτρεχαν εξαγριωμένα όταν τα τσίμπαγε η μύγα κουκουνόμυγα.
115. Κούμπλα = βρύση,
116. Κουργιαλοί = αυλάκι για φύτεμα ντομάτας.
117. Κοτσώνομαι = καμαρώνω

118. Κατσόνι = ξύλινο εργαλείο τραβήγματος κλαριού
119. Κοπελάτος = υπηρέτης

120. Κουλουπώνομαι =χώνομαι στα σκεπάσματα.

121. Κούρβουλο = αυτός που χτυπάει, κουτσαίνεται
122. Κωλοφωτιά = πυγολαμπίδα.

Λ΄

123.  Λαγκεύει (το μάτι μου) = Παίζει το μάτι μου (νευρικό), πετιάται.

124. Λατανάω = Βυζαίνω

125. Λάχανα = τα άγρια χόρτα των αγρών.

126.  Λινάτσα = (Μεταφορική λέξη) Κατεργάρης, απατεώνας

Η Καλαμάτα από ψηλά

127.  Λουτσίζομαι = πλένομαι, βρέχομαι

128.  Λοκάνικο = λουκάνικο.

129.  Λιάστρα = απλωμένα κάτω.

130. Λιμπιά = τσιμεντένια υπαίθρια πλυντήρια.

131.  Λόπια = Φασόλια ξερά.

132. Λουτριάζω τα βαρέλια = Πλύσιμο και καθάρισμα των βαρελιών από τη λάσπη.

Μ΄

133. Μαθές = λοιπόν

134  Ματσούκι = κοντόχοντρο ραβδί

135. Μαξούμι = μικρό παιδί
136. Μάπα= λάχανο.

137. Μάπα = σφουγκαρίστρα

138. Μάπισμα = το σφουγκάρισμα.
139. Μαπίζω = σφουγκαρίζω
140. Μούργα =χοντρό κατακάθι λαδιού.

141. Μουστρίθηκες = Πασαλίφθηκες στο πρόσωπο.
142  Μπατανία= χοντρή κουβέρτα.

143. Μπιτ = καθόλου
144. Μπουγέλος = κουβάς.

Το νησάκι Πρώτη απέναντι από τη Μαραθόπολη Γαργαλιάνων

145. Μπορούτε = μπορείτε
146. Μπόσικα = χαλαρά.
147. Μπάκα = κοιλιά.
148. Μπουσουρντάνο = ντενεκές.
149. Μασιά = σιδερένιο όργανο για τα
         κάρβουνα
150. Μπάκακας =βάτραχος

151. Μπλαφούσκιασα = ζάρωσε, κρέμασε
         το πρόσωπό μου

152. Μπιντόνα = ντενεκές

153. Μπλεζενιά = καρπούζι
154. Μπουζία = γουρούνια.

155. Μπορμπόλια = στα μπούνια, όταν παίρνουμε κάποιον στους ώμους μας.

156. Μπότσα = ειδικό δοχείο από
         ορείχαλκο που χωρούσε δύο οκάδες λάδι.
157. Μπροστέλα, μπροστοποδιά = ποδιά της νοικοκυράς.
158. Μαζόχτη = μαζεύτηκε- έφτασε
159. Μπαζίνα = χυλός από καλαμποκάλετρο
160. Μου βγήκε η λασά = μου βγήκε η γλώσσα
Ν΄

162. Ναχρικά = κατσαρολικά
163. Νίδι = ένα μικρό κομμάτι
164. Νταβάς = χάλκινο ταψί με καπάκι

Αγ. Κυριακή Φιλιατρών

165. Ντενεφάδα = μυαλό
166. Νάκα = φορητή κούνια μωρών που έβαζαν στην πλάτη τους οι αγρότισσες
167. Ντενεκές στον ούρλο = ντενεκές στον κώλο του σκύλου ή γάτας.

168. Ντόνω = ξεμουδιάζω,

Ξ΄
169. Ξάϊ = το δικαίωμα 10% που έπαιρνε ο μυλωνάς για το άλεσμα του σταριού.

170. Ξεκορφαρίζω = ο ψηλός που ξεχωρίζει.
171. Ξελέμιασμα = σφάξιμο κόκορα.
172. Ξεσαγωνιάστηκα = αδυνάτισα πολύ.
173. Ξεκωλώνω = ξεριζώνω
174. Ξυλοκέρατα = χαρούπια.

175. Ξεμπατινιάστηκα = ξεπατώθηκα.

176. Ξεσπίνισμα = η αφαίρεση του σπόρου του καλαμποκιού.
177. Ξεστερίζουμαι = δεν λαμβάνω υπ’ όψιν.
Ο΄
178. Ολούθε = παντού
179. Ολοτρυπίριστος = γεμάτος τρύπες, αυτόν που έχουν τσιμπήσει πολλά κουνούπια

180. Ούλοι = Όλοι
Π΄
181. Παλιόπραμα = παλιάνθρωπος
182. Πάντα = μεριά, πλευρά, άκρη (κάνε στην πάντα)
183. Παραγώνι = τζάκι
184. Παρδαλίζουν = λέγετε όταν οριμάζουν τα σταφύλια.

185. Πασαράς = σουρωτήρι (το σκεύος)
186. Πασπαλώ = ρίχνω άχνη ζάχαρη.

187. Πασταριά = η μια πάνω στην άλλη.

188. Πατάκα = πατάτα.
189. Παταλιά = οριζόντια θέση τραυματία
190. Πατσαβούρα, πετσάφι = πρόχειρο πανί που χρησιμοποιείται κατά και μετά το φαγητό.

191. Πελεκάω = χτυπάω.

192. Περικάλεση = συγκέντρωση γυναικών σε σπίτια για ομαδική εργασία.
193. Πετσί λουρί = χέσιμο,

194. Πίγκωσα = βούλωσε η μύτη μου
195. Πιλαλάω = τρέχω,
196. Πιλάλα = τρέξιμο,
197. Πιτάρι = μελισσοκέρι
198. Πιοτούρα = κρασοκατάνυξη
199. Πέσε μου = πες μου,
200. Πλακουτσά = πλακωτά.

201. Πλέχτρες = Οι πλεξίδες των κρεμμυδιών.

202. Πολιώρα = προηγουμένως
203. Πούντος = το μεγάλο δάχτυλο του χεριού,
204. Προγκάω = διώχνω κάτι με φωνές, τον φοβίζω
205. Πούργι = μεγάλο και φαρδύ καλάθι φρούτων,

206. Πρασιές = Κοπάδια γουρουνιών, που έβοσκαν ελεύθερα στο βουνό.
207. Προσμπούκι = κολατσιό
208. Προσφέρνω = παρομοιάζω με κάποιον άλλο
209. Προσώρας = προσωρινά.

210. Πρωιμιές = πρώιμα σπαρτά.

Ρ΄
211. Ρεντίκολο = ρεζίλι, γελοίο
212. Ροβολάω = κατεβαίνω τρέχοντας.

213. Ρογός = αποθηκευτικός χώρος του άχυρου στο κατώι του σπιτιού.

214. Ροκώνω = στριμώχνω

215. Ρόμπα = Ο ξεφτύλας, ρεζίλης ευτελής. (Η λέξη αυτή λέγεται πλέον σε όλη την Ελλάδα,
        αλλά ξεκίνησε από τη Μεσσηνία) 
216. Ρούγα = γειτονιά
217. Ρουπώνω = χορταίνω
218. Ριτσίδι = βράχηκα ως το κόκαλο.
219. Ρεντάω = ραντίζω.

Σ΄
220. Σαγάνι = πιάτο,

221. Σάϊσμα = Χοντρό ύφασμα πλεγμένο από μαλλί κατσίκας που το στρώνουν σαν χαλί και
        παλιά το φόραγαν οι βοσκοί (η κάπα)

222. Σακάτου = εκεί κάτω,
223. Σαμαροπάϊδα = η λεπτή σανίδα στο πλάϊ του σαμαριού.

224. Σαπάνου = εκεί επάνω.

225. Σαρωματίνα = χορτάρινη σκούπα,
226. Σαρώνω = σκουπίζω,
227. Σαρωματίνα = χορτάρινη πρόχειρη σκούπα
228. Σάψαλο = σάπιο
229. Σβερκώνω = χτυπώ κάποιον στο σβέρκο.

230. σβώλος = μικροκαμωμένος
231. Σγαρλίζω = σκαλίζω το χώμα.
232. Σγούφτω=σκύβω,
233. Σγρουμπούλι = ογκίδιο στρογγυλό
234. Σγουμπαίνω = καμπουριάζω, είμαι σκυφτός
235. Σειριά = σόϊ
236. Σεργούνι = η ξεφτύλα

237. Σίχλος = κουβάς

238. Σκάλος = σκάλισμα
239. Σκαρίζω = βγαίνω, προβάλω από κάπου
240. Σκατοψύχια = κατάρες.
241. Σκαφίδα = η σκάφη που έπλεναν τα ρούχα.
242. Σκαφίδι = η σκάφη που ζύμωναν το ψωμί.
243. Σαπέρα = πήγαινε πέρα,
244. Σκαπέτησα = έφτασα ή έφυγα,

245. Σκεύομαι = σκέπτομαι
246. Σκουληκαντέρα = γλίτσα.
247. Σκιάχτηκα = τρόμαξα,
248. Σουβή=συμφορά,
249. Σκορδοστούμπι = γουδί,
250. Σκουράντζος= ρέγγα,
251 Σκούζω = φωνάζω,
252. Σοροβλιάστηκε = έπεσε
253. Σούγελο = υδροροή
254. Σούδα = στενό δρομάκι,
255. Σουράω= σφυρίζω,
256. Σπάρτο = κατσαφάνα
257. Σταθιμός= σταθμός,

258. Σταλίζω = στέκομαι άπραγος
259. Σπερνά = κόλυβα,
260. Σποράκλα, με σπόρισε = διάρροια.

261. Στοιχερό = χοντρό ξύλο με διχάλα στο πάνω μέρος που έδεναν τα άλογα στο κέντρο του
        αλωνιού.
262. Στρατόνι = πεζούλα
263. Στράφι = άδικα
264. Στρεκλάω = βαδίζω δεξιά αριστερά, σκοντάφτω

265. Στρινιάζω = στραβομουτσουνιάζω
266. Στροφιάζομαι = πέφτω για ύπνο
267. Συφουλιάζομαι = σκεπάζομαι,
268. Συμπράκαλα = διάφορα είδη οικιακής ή ατομικής χρήσης.

269. Συνεμπάζω = μαζεύω, γυρίζω
270. Στάσεις = βραγιές που φυτεύουν πχ σκόρδα

271. Σκούρκος =χρυσόμυγα.
272. Σιγουρεύω = κρύβω,

273. Στεγνώξω = στεγνώσω 
274. Σφαρδάκλι = βάτραχος
275. Σώνει = φτάνει.

276. Σώστο = πιάστο

277. Σωμάρα = Όταν μειώνονται οι δυνάμεις μας.
Τ΄
278. Τάσι ή τασάκι= σταχτοδοχείο,
279. Τανιέμαι = σφίγκομαι,
280. Ταχειά = αύριο,
281. Τέτζερης = κατσαρόλα,
282. Τέντα = ανοιχτά, διάπλατα,
283. Τι λογό = τι είδος,
284. Τηράου=βλέπω,

285. Τούμπησα = έπεσα επάνω, κουτούλησα
286. Τουρλώνω = φουσκώνω,
287. Τουρνόκολα = ανάποδα
288. Τουρνοκολιάστηκε = έπεσε άγαρμπα
289. Τράβα= καδρόνι στέγης,

290. Τριφτάδια = είδος ζυμαρικών που έφτιαχναν οι νοικοκυρές. 
291. Τρόκανι = κουδούνι αιγοπροβάτων
292. Τσακάω = τσακίζω
293. Τσαλίμια, τσαλιμάκια = νάζια
294. Τσαντίλα = ύφασμα που πήζουν το τυρί.

295. Τσάπια (τα) = Οι κακές συνήθειες
296. Τσαφάρι = κνήμη του ποδιού,
297. Τσιγαρολάχανα = μυρωδικά χόρτα,
298. Τσικάου = τσουγκρίζω.

299. Τσοκανάω = κόβω, πετσοκόβω.
300. Τσότρα= δοχείο κρασιού,
301. Τσουτσουρώνω = αγριεύω
302. Τσεμπερέκι ή ζεμπερέκι= πόμολο ή σύρτης πόρτας,
303. Τσουμπλέκια= κουζινικά σκεύη,
304. Τσουράπι= κάλτσα,
305. Τσιγκλάω = προτρέπω,
306. Τσεμπέρι ή τσεμπέρα = Γυναικείο μαντήλι.
Φ΄ 
307. Φακλάνα= κακόφημη γυναίκα (πουτάνα).
308. Φαγανιάρης = λαίμαργος
309. Φελί = ένα κομμάτι παστού βακαλάου

310. Φινωμένο φρούτο = το φρούτο που είναι στεγνό, χωρίς πολλούς χυμούς.
311. Φκτίκια = βαφτιστικά ρούχα
312. Φλέσουρα = μικρά σκουπιδάκια από ξύλα
313. Φλομώνω = ζαλίζω.

314. Φλουμπέτες = Οι καντήλες με υγρό

315. Φλύχτρες = σπυράκια

316. Φορτσέρι = μπαούλο
317. Φούγα = οργή
318. Φουρφουράω = θορυβώ
319. Φρύξες = ψωμί προηγούμενης ημέρας που το ψήνουν στο φούρνο

320. Φτενός = λεπτός.
321. Φτούνος = αυτός.
Χ.

322. Χαήλωσα = χάζεψα, έμεινα με το στόμα ανοιχτό και αφηρημένο ύφος

323. Χάμου = κάτω.

324. Χαμούρι = το σπάσιμο του ελαιόκαρπου και μετατροπή του σε πολτό.
325. Χαρανί = καζάνι,
326. Χαντρολέμι = κολιέ,
327. Χαλαστάρι =πέτρα
328. Χαβάνι = σιδερένιο γουδί.

329. Χαράκι = η αφαίρεση κομματιού από το φλοιό στον κορμό του κλήματος.
330. Χαρχαλεύω = ψάχνω

331. Χαμοκέλα = η παράγκα, το παλιό μισοχαλασμένο σπίτι.
332. Χάφτω = καταπίνω λαίμαργα, ξεγιελιέμαι.
333. Χόβολη = στάχτη.
334. Χουνέρι = πάθημα.
335. Χορήγι = ασβέστης.
336. Χουγιάζω = βρίζω.

337. Χόχλος ή χούχλος = Όταν αρχίζει να βράζει πχ ένα φαγητό.

338. Χρίζω = αλείφω.
339. Χρονιάρα = η ημέρα που είναι αργία, καθώς και οι μεγάλες γιορτές
Ψ.
340. ψες = χθές.

Ω.

341. Ωρέ = Ρε

 πηγή http://messiniaka.blogspot.com/2012/03/me-341.html

Posted in: Πολιτισμός