Greg Palast: Σικάγο. Αθήνα.

Αποσπάσματα του κεφαλαίου the Generalissimo of Globalization,  του πρόσφατε εκδοθέντος Vultures’ Picnic.

Aνάψτε τσιγάρο. It’s gonna get hot in here.

ΣΙΚΑΓΟ

Ερευνώ εναν εμπρησμό. Ποιος αναψε τις φωτιές στην Ελλάδα το 2010 και 2011, και πριν απ’ αυτην στην Ινδονησία (1998) το Εκουαδόρ (1999) την Αργεντινή (2000) ξανά το Εκουαδόρ (2005) την Ουγγαρία (2006) τη Λευκορωσσία (2009) η λίστα δεν ειναι πλήρης).

Ευτυχώς, κατι πουλάκια πέταξαν πανω απ το γραφείο μου και άφησαν κατι έγγραφα, το ενα απο τον Tim Geithner προς το Larry Summers. Kανονικά δεν έπρεπε να διαβάσω τα μεηλ τους-ηταν εμπιστευτικά-αλλά ξέρετε τώρα. Η ημερομηνία ήταν Νοέμβριος του 1997.

Κανενα κείμενο περαν της Βίβλου και του «ο Αγών μου» δεν εχει προξενήσει περισσότερη ζημιά και δάκρυα και τρόμο. Θα έσκαγε σα βόμβα στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα σκορπίζοντας εκεί τα ερείπια του Ντητρόιτ, τις φλεγόμενες στέγες του Εκουαδόρ, και τους νεκρούς της Αθήνας.

«Καθως πλησιάζουμε το Τέλος του Παιχνιδιού στις συνομιλίες του ΠΟΕ, νομίζω ότι είναι καλή στιγμή να έρθεις σε επαφή με τους CEOς….»

¨Τελος του Παιχνιδιού»; Ας συναρμολογήσουμε πως στήθηκε το παιχνίδι. Το 1997 δύο  φλέγοντα ερωτήματα απασχολούσν τον Summers, τον Geitner, το Rubin, τον Weill και την υπόλοιπη συμμορία.

Το ένα ηταν «κι αν κάτι πάει στραβά;» Που σήμαινε, οταν το νομιμοποιημένο πλέον παιχνίδι με μυστήρια παράγωγα στράβωνε κάπου, που θα μπορούσαν οι ΗΠΑ να αδειάσουν τα τοξικά τους παράγωγα;

Ο υφυπουργός του Ruby, o Summers, θα πρότεινε την ίδια λύση που είχε προτείνει και το 1991 για τα χημικά τοξικά. Τοτε Επικεφαλής Οικονομλόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας, ο Summers εγραψε ενα μεμο όπου έλεγε ότι τα φτωχότερα έθνη ήταν «ΥΠΟμολυσμένα (τα κεφαλαία δικά του) κι έτσι η Δύση θα έπρεπε να αδειάζει τα τοξικά της εκεί. Οταν διέρρευσε το σημείωμα, ο Summers ισχυρίστηκε οτι το είπε για πλάκα. Σίγουρα ήταν πλάκα, αλλά επίσης ήταν, επι Summers, επίσημη πολιτική της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Το 1997ο Summers θα υποχρέωνε τον υπόλοιπο πλανήτη να καταπιεί οικονομιά τοξικά. Ας πληρώσουν μετρητά η Ιρλανδία, η Βραζιλία, κι η Πορτογαλία για να αναλάβουν τα ρίσκα των αμερικάνικων τραπεζών.

Το δεύτερο ερώτημα ήταν «πως κατεδαφίζουμε τους οικονομικούς κανόνες σε όλον τον πλανήτη;»

Η Αμερική είναι μεγάλη κούνια , αλλά αυτά τα παιδάκια θέλανε να παίξουν σε όλη την παιδική χαρά. Δεν ηταν αρκετό να καταργείς τους νόμους ενάντια στην κερδοσκοπία στις ΗΠΑ αν εξακολουθούσε να είναι παράνομο στη Βραζιλία, την Ινδια, την Ισπανία, την Ελλάδα. Στις περισσότερες χώρες, το να στοιχηματίζεις με κρατικά εγγυημένα αποθεματικά σε μυστήρια παράγωγα παρέμενε βερμπότεν. Χειρότερα, οι εθνικές νομοθεσίας απαγόρευαν στη Citygroup του Sandy Weill να εξαγοράζει ξένες τράπεζες.

Τι να κάνομεν; Δε μπορείς να οργανώνεις παντού πραξικοπήματα και να εγκαθιστάς Πινοσέδες. Πως όμως να αλλάξεις τη νομοθεσία 152 χωρών με μία κίνηση; Το Υπουργείο Οικονομικών κάλεσε σε σύσκεψη.

Απ΄τα πρακτικά, φαίνεται οτι γιναν αρκετες συσκέψεις στο Υπουργείο με τα Παιδιά (David Coulter from Bank of America, John Reed from Citibank, Walter Shipley from Chase, John Corzine from Goldman, David Kaminski from Merril Lynch) ολοι CEO. Πως θα κατάφερναν 152 χωρες να ξηλώσουν τις νομοθεσίες τους και να επιτρέπουν την αγορά αμερικάνικων τοξικών ομολόγων;

Η λύση ήταν να πάρουν μια ήσσονος σημασίας νομοθεσία, τη Financial Services Agreement (FSA),και να τη μετατρέψουν σε πλανητική νομοθεσία. Στις κλειστές συσκέψεις της, αυτή η τραπεζική Στρογγυλή Τράπεζα (προς θεού, μη λέτε «Μασωνία») ξανάγραψε τη FSA, βάζοντας πρωτόκολα που θα υποχρέωναν κάθε εθνος να καταργήσει περιορισμούς και παλιομοδίτικα εμπόδια στις τραπεζικές συναλλαγές. Η καινούργια συμφωνία θα απαιτούσε απο καθε εθνος να δεχτεί συναλλαγές σε νέα χρηματικά προίοντα, είτε ήταντοξικά είτε ηταν μαγικά.

Η συμφωνία, μετα την υπογραφή της, θα δυναμίτιζε την προσπάθεια οποιασδήποτε Βουλής για επαναφορά των περιορισμών. Η Συμφωνία επίσης οριζε,οτι με το που θα ξηλώμονταν, τα εμπόδια δεν θα μπορούσαν να ξαναφτιαχτούν ΠΟΤΕ. Επιστροφή στη ρυθμιζόμενη οικονομία θα τιμωρούνταν αυστηρά. Τα αντιστεκόμενα έθνη θα οδηγούνταν στον Τροχό και θα τσακίζονταν.

Το 1997, ο Γραμματέας του Υπουργείου Geitnhner  πήγε στη Γενεύη, στα γραφεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, με αυτό τον καινούργιο Νόμο στο διπλωματικό του σάκο. Και με την αποστολή να ενημερώσει τους εκπροσώπους 152 χωρών ότι θα έπρεπε να τον υπογράψουν. Αλλιώς…

Αλλιώς τι;

Μερικές φορες οι άνθρωποι-και οι χώρες-αναγκάζονται να φάνε σκατά. Αλλά κανένας δεν τα παραγγέλνει απ’ τον κατάλογο. Το γκαρσόνι πρέπει να σε απειλήσει με όπλο.

Στην περίπτωση του Εκουαδόρ, το όπλο των τραπεζιτών ήταν μια μπανάνα.

Αν το Εκουαδόρ ήθελε να πουλησει τις μπανάνες του στις ΗΠΑ, έπρεπε να αγοράζει τα  αμερικανικα χρηματικά «προιόντα». Αλλιώς θα μπορούσε να πουλήσει τις μπανάνες του στους μπαμπουίνους. Το Εκουαδόρ κατάλαβε ότι η αντίσταση θα σήμαινε οικονομική αυτοκτονία και υπέγραψε. Περισσότερα απο 100 εθνη λάβανε το ίδιο ουλτιμάτουμ, πέσανε στα τέσσερα και υπογράψανε.

Η ιδιοφυία των τραπεζιτών ήταν να χρησιμοποιήσουν το εμπόριο ως όπλο. Έπιασε, οπως ακριβώς ενα στρατιωτικο εμπάργκο. Τα πλοία μπορούσαν να περάσουν μόνο αφού υπέγραφαν το χαρτί. Αν μια χωρα ήθελε να κανει εμπόριο με τις ΗΠΑ, έπρεπε να  καταπιεί όλα τα αμερικάνικα κακάκια, τα ομόλογα, τα παράγωγα, τα swaps και ό,τι άλλο κατέβαζε ο νούς των τρελών επιστημόνων των τραπεζών. Επιπροσθέτως, η Citibank, η JP Morgan και άλλες τράπεζες μπορουσαν πλέον να μπουκάρουν στις χώρες και να αντλούν κεφάλαια κατα βούληση. Οι εγχώριες τράπεζες θα απορρυθμίζονταν επίσης, και θα απελευθερώνονταν. Θα απελευθερώνονταν για να τις μασήσει η Citigroup.

Ο Geitner εφοδιάστηκε με το πιστόλι Οικονομικού Τρόμου. Κι όταν πήρα στα χέρια μου ένα αντίγραφο, κάπνιζε ακόμα.

AΘΗΝΑ

Το Μάιο του 2010, το παιχνίδι τελειώσε για την Ελλάδα.

Τα νεα οικονομικά προιόντα συσκευάστηκαν, γυαλίστηκαν για να λαμπυρίζουν και πουλήθηκαν σε συνταξιοδοτικά funds ανα τον πλανήτη. Οι τραπεζίτες πουλούσαν ανάκατα σακουλάκια με sub-prime mortgages, τεμαχισμένα και ανακατεμένα, σαν Δοδημένα Ομόλογα (CDOs) και άλλα σαπάκια.

Αλλά όταν τα άνοιγαν, οι αγοραστές διαπίστωναν ότι μέσα είχαν σκατά. Συντάξεις και κρατικά ομόλογα απ’ τη Φινλανδία ως το Κατάρ, έχασαν τρισεκατομμύρια. Τα σακουλάκια ήταν τοξικά για τους τραπεζικούς υπολογισμούς, και πολλά ‘έσκασαν».Παρ’ όλα αυτά, οι τραπεζίτες μπορούσαν άνετα να φουλάρουν τα ντεπόζιτά τους κεφάλαια από κυβερνήσεις που τρέμανε την πλήρη οικονομική κατάρρευση. Επανακεφαλαιοποίηση τραπεζών, σήμαινε αποκεφαλαιοποίηση της πραγματικής οικονομίας. Μειώσεις σε συντάξεις, μισθούς, όλα αυτά που γονατίζουν μια οικονομία. Και της βάζουν φωτιά.

Όταν το Τραπεζικό Όργιο έριξε τον πλανήτη στην ύφεση, η κύρια βιομηχανία της Ελλάδας, ο τουρισμός, έχασε 2 εκατομμύρια επισκέπτες που πλέον παραήταν άφραγκοι και πανικόβλητοι για παραθαλάσσιες διακοπές και ούζο.

Και όσο περισσότερο βυθιζόταν η Ελλάδα, τόσο μεγαλύτερο το «σπρέντ».

Το Μάιο του 2010, με τις τράπεζες να καίγονται, ο ‘ελληνας πρωθυπουργός Γ. Ππαπανδρέου δήλωνε ότι «ολοι πλέον στην Ελλάδα, απο παιδάκια μέχρι γέροντες, ξέρουν τι είναι τα σπρέντς.

Αν δεν είστε ελληνάκι, να σας εξηγήσω: To spread είναι ο έξτρα τόκος που χρεώνουν κερδοσκόποι και τράπεζες για να ασφαλισθούν απέναντι στο ενδεχόμενο χρεωκοπίας ενός κράτους. Οταν πωλείται σαν παράγωγο, η ασφάλεια χρεωκοπίας λέγεται Credid Default Swaps (CDS).

Kαι πόσο κοστίζει μια τέτοια ασφάλεια; Αν χρειάζεται να ρωτήσεις, δεν είναι για το βαλάντιό σου. Το 2010 και 11, το σπρέντ της Ελλάδας ήταν 10 μονάδες πάνω απ΄το Γερμανικό. Τουτέστιν, η Γερμανία μπορούσε να δανείζεται με 5% ενω η Ελλάδα με 15% (Την ίδια ωρα η Αμερική μπορούσε να δανείζεται με μηδαμινό 1% απ’ τα Ομοσπονδιακά Αποθεματικά).

Απο το περίπου 100 δις ελληνικό χρέος, το εξτραδάκι που απαιτούσαν οι δανειστές ανέβασε τους τόκους αποπληρωμής στα 14.000$ το χρόνο ανα νοικοκυριό, πάνω απ’ το ήμισυ του μέσου ελληνικού μισθού. Κι αυτό είναι μόνο οι τόκοι.

Πως συνέβει αυτό;

Η Ελλάδα ήταν θυμα εγκλήματος. Οι τράπεζές της, καμμένες και άκαφτες, ενας τόπος εγκλήματος.

Το 2002, η Γκόλντμαν Σακς αγόρασε κρυφά 2.3 τρις ελληνικού κρατικού χρέους, το μετέτρεψε σε γιέν και δολλάρια και το μεταπούλησε στην Ελλάδα με χασούρα. Η Γκόλντμαν δεν είναι χαζή. Η συμφωνία ήταν κόλπο, με την Γκόλντμαν να επινοεί μια ισοτιμία-απάτη για τη συναλλαγή, κρύβοντας το ελληνικό χρέος κάτω απ’ το μανδύα της χασούρας στην ισοτιμία, και λαμογιοειδώς να φροντίζει να αποζημιωθεί για τη «χασούρα» απ’ την κυβέρνηση με τοκογλυφικούς τοκους.

Έξυπνο. Απάτη αλλά έξυπνη. Απάτη, αλλά νόμιμη. Ας διάβαζες τις διατάξεις.

Η κλεψιά δεν είναι φτηνή αυτές τις μέρες. Επιπλέον του τόκου-φονιά, η Γκόλντμαν χρέσωε την Ελλάδα 250 μύρια ντόλαρς σε αμοιβές της.

Και τα δομημένα σαπάκια που πούλησε η Γκόλνταν και οι λοιποί; Ξέρανε ότι πουλάγανε στους πελάτες τους χρυσομπογιατισμένες κουράδες; Ε λοιπόν το 2007, την ίδια ωρα που η Γκόλντμαν πούλαγε CDOs στους Ευρωπαίους, στοιχημάτιζε ότι τα προιόντα της ήταν σκέτα σκουπίδια. Στοιχημάτιζε ενάντια στα ίδια της τα προιόντα, κερδίζοντας περίπου μισό δις. Αν τώρα η General Motors εφτιαχνε ενα αμάξι που ξέρανε οτι είναι ελαττωματικό, θα τους επιβράβευαν κιόλας, όπως συνέβει με τη Γκόλντμαν, για την ϊδιοφυία» τους να πουλήσουν σαράβαλα σε αφελείς;

Ετσι, η Ελλάδα κατέρρευσε. Ήταν το σπρέντ , η χρέωση για το ενδεχόμενο χρεωκοπίας, που την έσπρωξε στη χρεωκοπία. Ειναι σαν μια ασφαλιστική να σου κάψει το σπίτι και μετα να σε χρεωσει παραπάνω ασφάλιστρα επειδή σου κάψανε το σπίτι.

Δεν τρέχουν όλοι να σωθούν απο ενα φλεγόμενο κτίριο ή ενα φλεγόμενο έθνος. Οι εξεγέρσεις έχουν τους λάτρεις τους. Ενας συγκεκριμένος «riot tourist” δεν έβλεπε την ώρα να έρθει στην Ελλάδα και, για να τη γευτεί φρέσκια, κάλεσε τον Πρωθυπουργό σε γεύμα

΄Κι έτσι, την ώρα που οι δρόμοι εκρήγνυνταν, την ώρα που η Μαρφίν καιγόταν, την ωρα που ταπεινωτικά ζητιάνευε απ’ το ΔΝΤ και τη Γερμανίδα Καγκελάριο, ο Γιώργος Παπανδρέου τσακίστηκε να γευματίσει μ’ εναν κύριο με καλοχτενισμένο μουστάκι.. Το μουστάκι ανήκε στον Thomas Friedman, τον επηρεαστικότερο οικονομικό γραφιά. Δεν είναι στ΄αλήθεια οικονομολόγος, αλλα παίζει αυτο το ρόλο στις σελίδες των New York Times.

O Friedman ειχε πετάξει business class ως την Αθήνα και είχε ήδη επισκεφτεί την καμένη Τράπεζα, ενα «προσκύνημα» είπε της Παγκοσμιοποίησης.

Κατόπιν, ο Φρίντμαν πήγε κατενθουσιασμένος στο εστιατόρειο, και, σύμφωνα με τις δικές του περιγραφές, ξεκοκάλισε το ψάρι του με στύλ. Η Ελλάδε υπήρξε ‘άτακτη», αλλά τωρα είχε μια θαυμάσια ευκαιρία για «αναγέννηση». Ο λαλίστατος γραφιάς ήταν τόσο ενθουσιασμένος που η Ελλάδα θα αναγκαζόταν «μειώσει μισθούς στο Δημόσιο, να παγώσει τα επιδόματα, να κάνει απολύσεις, να καταργήσει μηχανισμούς πρόνοιας και να ψαλιδίσει έργα όπως χτίσιμο σχολείων και συντήρηση οδοστρωμάτων» που φοβόσουν ότι θα κατουρηθεί πάνω του.

Ο Φρίνταμν απαριθμούσε ενθουσιασμένος: 20% μείωση μισθών,10% μείωση στην κοινωνική ασφάλιση, αυξηση ορίου συνταξιοδότησης κατα 4 χρόνια, και τεράστιες περικοπές στις κρατικές δαπάνες. Την ίδια ώρα που τα εισοδήματα εξανεμίζοντα, ο ΦΠΑ ανέβαινε κατα 4 μονάδες. Ο Φρίντμαν ήταν καταχαρούμενος. Θαυμαστής του Schumpeter, του πρωτοφασίστα θεωρητικού που πρώτος επινόησε τη φράση «Δημιουργική Καταστροφή», χειροκροτούσε αυτό το δημιουργικό γκρέμισμα της Ελληνικής οικονομίας.

Οι φωτιές και η μαζική ανεργία, η μόνιμη μείωση μισθών, θα έφερνε, σύμφωνα με το Φρίντμαν, μια «επανάσταση» μια «αναγέννηση» της Ελλάδας.

Και φυσικά, το ξεπούλημα κοψοχρονιά κρατικής περιουσίας.

Ο Παπανδρέου δεν πέταξε τη φέτα του στα μούτρα του Φρίντμαν.

«Αναγέννηση»; Ο Παπανδρέου είχε μόλις υπογράψει μια συμφωνία να κόψει κονδύλια που θα αυξάνανε δραματικά την ανεργία, απο το 9 στο 14%. Η πραγματική αιτία της κρίσης ήταν τα 14.000$ ανα νοικοκυριό για «ασφάλιστρα κινδύνου’, τα σπρέντς. Ακόμα και ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της Αγγλίας, ο Mervyn King δήλωνε ότι «το κόστος της κρίσης επιβαρύνει αυτούς που δεν την προκάλεσαν».

Αλλά δε μπορείς να υποχρεώσεις τους αθώους να πληρώσουν αν δεν τους πείσεις πρώτα ότι είναι ένοχοι.

Ο Παπανδρέου καταλάβαινε το ρόλο των δύο Friedman (Thomas, και πριν απ’ αυτόν, ο Milton). Η κατάρρευση της Παγκοσμιοποίησης χρειαζόταν απολογητές, σαν τους θεωρητικούς και τους καθηγητές που, εναν αιώνα πριν, έπλεκαν το εγκωμιο του Μπολσεβικισμού αγνοώντας τα σαπισμένα πτώματα που σωρεύονταν. Ο Λένιν τους αποκαλούσε «χρήσιμους ηλίθιους».

Οι  Φρήντμαν είναι πολύ χρήσιμοι στους τραπεζίτες:-για να αποσπούν την προσοχή απ΄τους δράστες, και να ρίχνουν την ευθύνη στα θύματα. Ειδικά ο αμερικάνικος τύπος είναι ανα πάσα στιγμή έτοιμος να στοχοποιήσει τα θύματα οικονομικών εγκλημάτων, είτε πρόκειται για κατασχέσεις σπιτιών είτε για κλεισίματα εργοστασίων. Δάσκαλοι και οδοκαθαριστές που απολύονται, εργάτες που χάνουν τη συνταξή τους, ειδικά αν ανήκουν σε συνδικάτα, ειναι «τεμπέληδες, άπληστοι και ένοχοι». Και αυτοί οι αχόρταγοι εργάτες όλο απαιτούν τα «δικαιούμενα» τους, λες και το να ζητάς ασφάλιση είναι έγκλημα περιοπής, ενω το να πουλάς τοξικά ομόλογα σε συνταξιοδοτικά funds είναι «έξυπνο επιχειρήν».

Ο Παπανδρέου κοίταζε το καλοχτενισμένο μουστάκι και καταλάβαινε τους όρους παράδοσης. Έπρεπε να φάει σκατά με τη σπανακόπιτά του, να φιλήσει το μαστίγιο που τον χτυπούσε, και να δηλωσει πόσο του αρέσει να καταπίνει το φάρμακο των απολύσεων, κι ας έχει μια ύποπτη γεύση κυάνιου.

Η Ελλάδα θα περικόψει τις συντάξεις μεχρι η γιαγιά να ζεί με κονσέρβες για σκύλους και η πυροσβεστική να χρειαστεί να πουλήσει και τις μάνικες, αρκεί οι τραπεζικοί δανειστές, υποθετικά οι «αναλαμβάνοντες το ρίσκο» να καρπωθούν κεφάλαιο και τόκους στο ακέραιο, για δάνεια που ήταν εξ΄αρχής προϊον απάτης.

Θα μπορούσε να ναι χειρότερα. Αν ο Παπανδρέου ήταν Ισπανός; Καθως τα σπρέντς της Ισπανίας ανέβαιναν χωρίς άλλο προφανή λόγο απ’ τον ότι κάπως-μοιάζουν-με-‘Ελληνες, ο σοσιαλιστής Πρωθυπουργός αναγκάστηκε να αναστείλει το επίδομα 2.500 ευρω για τα νεογέννητα.

Πηγή μου στο ΔΝΤ μου έλεγε οτι η Ελλάδα πρέπει να ξαναγίνει «χαμηλόμισθο έθνος». Οι Έλληνες πρέπει να αποδεχτούν ότι θα ξαναγίνουν οι Τζαμαϊκανοί της Ευρώπης, καταδικασμένοι ισοβίως να ειναι τα γκαρσόνια που θα σερβίρουν Πινιες Κολάντες σε υπέρβαρους Γερμανούς τουρίστες, για μισθούς πείνας-αν μπορούν να τους βρούν κι αυτούς.

Οι φωτιές της Ελλάδας είχαν επεκταθεί στην Ισπανία και την Πορτογαλία και κατέκαψαν την Αγορά Εργασίας σε όλη την Ευρώπη. Η Ταίλάνδη επίσης ξέσπασε σε ταραχές, αλλά όταν ο στρατός άνοιγε πυρ κατα των φτωχών δεν ήταν πλέον είδηση. Η Ιταλια και η Αγγλία ηταν επόμενες στη σειρά. Οι κατασχέσεις στην Καλιφόρνια έλιωναν τις Ισλανδικές Τράπεζες. Και τώρα πια η οικονομική μόλυνση είχε ξαναγυρίσει στην εστία της, στο Ντητρόιτ, το Λος Άντζελες, το Μαιάμι, το Λας Βέγκας.

Posted in: ΠΟΛΙΤΙΚΗ